5 Yếu tố ảnh hưởng đến giá vàng cần biết trước khi đầu tư

Vàng là một kim loại quý có giá trị cao và ổn định, được coi là một phương tiện trữ giá và đầu tư an toàn trong thời kỳ bất ổn kinh tế và chính trị. Tuy nhiên, giá vàng không phải là một hằng số, mà là một biến số phụ thuộc và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn 5 yếu tố quan trọng nhất mà bạn cần biết khi đầu tư vào vàng.

Tình hình khủng hoảng kinh tế – chính trị toàn cầu

Sự ổn định của nền kinh tế và chính trị thế giới là một trong những yếu tố có ảnh hưởng nhiều nhất đến giá vàng. Khi có những biến động, bất ổn hoặc khủng hoảng xảy ra ở quy mô toàn cầu, giá vàng thường có xu hướng tăng cao do nhu cầu đầu tư vào vàng làm tài sản trú ẩn an toàn tăng lên. Ngược lại, khi tình hình kinh tế và chính trị ổn định, triển vọng lạc quan, giá vàng thường có xu hướng giảm do có nhiều kênh đầu tư sinh lời nhiều hơn vàng.

Một ví dụ điển hình về khủng hoảng kinh tế – chính trị toàn cầu ảnh hưởng đến giá vàng là cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Đây là một trong những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong lịch sử, khiến nhiều ngân hàng và công ty lớn phá sản, thị trường chứng khoán sụt giảm, nền kinh tế suy thoái và thất nghiệp tăng cao. Chỉ trong 4 năm từ 2008 đến 2012, giá vàng thỏi đã tăng từ mức khoảng 872 USD/ounce lên đến 1.664 USD/ounce.

Một ví dụ khác là cuộc khủng hoảng đại dịch COVID-19 năm 2020. Đây là một cuộc khủng hoảng y tế do virus corona mới gây ra, lan rộng trên toàn thế giới và gây ra hàng triệu ca nhiễm và tử vong. Cuộc khủng hoảng này đã gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu, khiến nhiều nước phải áp dụng các biện pháp phong tỏa, hạn chế hoạt động sản xuất và tiêu dùng, làm suy giảm tăng trưởng và thất nghiệp tăng cao. Theo số liệu của World Gold Council, giá vàng trung bình hàng quý đã tăng từ 1.583 USD/ounce (quý I/2020) lên 1.875 USD/ounce (quý IV/2020). Giá vàng cũng đã đạt mức cao kỷ lục là 2.067 USD/ounce vào tháng 8/2020, khi cuộc khủng hoảng đại dịch COVID-19 đạt đỉnh điểm.

Đồng USD

Mối quan hệ tỉ lệ nghịch giữa giá vàng và đồng USD là một chủ đề thường được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Nó có nghĩa là khi giá trị của đồng USD tăng lên, giá vàng sẽ giảm xuống và ngược lại. Có một số nguyên nhân giải thích cho mối quan hệ này, chẳng hạn như:

• Giá vàng thường được tính bằng đồng USD trên thị trường quốc tế. Do đó, khi đồng USD mạnh lên, nó sẽ mua được nhiều vàng hơn và khiến giá vàng giảm. Ngược lại, khi đồng USD yếu đi, nó sẽ mua được ít vàng hơn và khiến giá vàng tăng.
• Vàng là một tài sản trú ẩn an toàn, tức là nó có giá trị ổn định và không bị ảnh hưởng bởi biến động của thị trường. Khi kinh tế gặp khó khăn hoặc có rủi ro cao, nhu cầu đầu tư vào vàng sẽ tăng lên và đẩy giá vàng lên cao.
• Ngược lại, khi kinh tế phát triển tốt hoặc có triển vọng lạc quan, nhu cầu đầu tư vào vàng sẽ giảm xuống và kéo giá vàng xuống thấp. Đồng USD cũng có tính chất tương tự, khi nó là đồng tiền dự trữ quốc tế và được sử dụng rộng rãi trong giao dịch thương mại. Do đó, khi đồng USD được ưa chuộng hơn, giá vàng sẽ bị suy yếu và ngược lại.
• Vàng và đồng USD còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như lãi suất, lạm phát, cung cầu, chính sách của các ngân hàng trung ương, các sự kiện chính trị và xã hội, vv. Những yếu tố này có thể làm thay đổi giá trị của cả hai tài sản và tạo ra những biến động trong mối quan hệ giữa chúng

Chính sách của các ngân hàng trung ương

Ngân hàng trung ương là tổ chức quản lý tiền tệ của một quốc gia hoặc một nhóm quốc gia và kiểm soát lượng cung tiền. Một trong những công cụ chính của các ngân hàng trung ương là ấn định lãi suất, tức là chi phí sử dụng tiền tệ. Khi ngân hàng trung ương thay đổi lãi suất, điều này không chỉ ảnh hưởng đến thị trường lãi suất, mà cả thị trường ngoại hối và giá vàng.

FED là ngân hàng trung ương của Mỹ, quốc gia có nền kinh tế lớn nhất thế giới và đồng USD là đồng tiền dự trữ quốc tế. Do đó, chính sách của FED có tác động lớn đến giá vàng. Nếu FED tăng lãi suất, điều này sẽ làm cho đồng USD mạnh lên so với các đồng tiền khác, do đó làm giảm giá vàng tính bằng USD và ngược lại.

Ngoài ra, FED còn có thể ảnh hưởng đến giá vàng bằng cách thực hiện các chương trình nới lỏng định lượng (QE), tức là mua các tài sản tài chính như trái phiếu để tăng lượng tiền lưu hành. Khi FED thực hiện QE, điều này sẽ làm giảm giá trị của đồng USD và làm tăng nguy cơ lạm phát, do đó làm tăng giá vàng.

Tuy nhiên, chính sách của FED không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến giá vàng. Các ngân hàng trung ương của các quốc gia khác cũng có thể ảnh hưởng đến giá vàng bằng cách mua hoặc bán vàng trong kho dự trữ ngoại hối của họ. Vàng sẽ trở nên khan hiếm và có giá trị hơn nếu các ngân hàng trung ương thực hiện giao dịch mua nhiều hơn bán.

Quỹ ETF Vàng

Các quỹ ETF vàng là một loại quỹ hoán đổi danh mục hàng hóa, trong đó chỉ bao gồm duy nhất một loại tài sản đó là vàng. Các quỹ ETF vàng phát hành các sản phẩm như chứng chỉ quỹ và chúng được mua và bán trên các sàn giao dịch chứng khoán lớn như SIX Swiss, Bombay, London, Paris Bourse và New York. Các quỹ này có thể nắm giữ vàng vật chất hoặc không.

Các quỹ ETF vàng tạo ra nhu cầu cho vàng khi huy động vàng từ các nhà đầu tư hoặc mua vàng để phát hành chứng chỉ quỹ. Việc này làm nhu cầu vàng tăng và giá vàng cũng tăng theo. Ngược lại, khi các quỹ này thu hồi chứng chỉ quỹ và bán vàng ra thị trường, giá vàng cũng sẽ giảm theo.

Các quỹ ETF vàng thường minh bạch danh mục đầu tư cũng như lượng vàng mà họ huy động cho các nhà đầu tư cũng như công chúng. Nhiều nhà đầu tư cá nhân theo dõi và đưa ra quyết định mua bán vàng dự trên hoạt động của các quỹ này. Vì vậy, mỗi khi quỹ ETF huy động hay bán vàng đều ảnh hưởng đến hành vi mua bán vàng của một lượng lớn các nhà đầu tư cá nhân, qua đó gián tiếp làm ảnh hưởng đến giá vàng.

Lạm phát

Lạm phát là hiện tượng giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng lên trong một khoảng thời gian nhất định, làm giảm giá trị của tiền tệ. Lạm phát có thể được đo bằng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hoặc chỉ số giá sản xuất (PPI).

Theo lý thuyết, khi lạm phát tăng, giá trị của tiền tệ giảm, nên người ta sẽ tìm đến vàng để bảo vệ tài sản của mình. Điều này sẽ làm tăng nhu cầu và giá vàng. Ngược lại, khi lạm phát giảm, giá trị của tiền tệ tăng, nên người ta sẽ bán vàng để chuyển đổi sang tiền tệ hoặc các tài sản khác có lợi nhuận cao hơn. Điều này sẽ làm giảm nhu cầu và giá vàng.

Tuy nhiên, trong thực tế, mối quan hệ giữa lạm phát và giá vàng không phải lúc nào cũng rõ ràng và đơn giản như vậy.

Trong ví dụ cụ thể của Việt Nam năm 2022, chúng ta có thể thấy một hiện tượng đáng chú ý khi lạm phát ở mức thấp nhất kể từ năm 2016 với chỉ 1,84%. Tuy nhiên, điều này không tương ứng với giá vàng trong nước khi nó đã tăng từ mức 55,45 triệu đồng/lượng đầu năm lên đến 70,7 triệu đồng/lượng vào cuối năm.

Điều này không phải do tình hình lạm phát trong nước mà còn bởi ảnh hưởng của nhiều yếu tố quốc tế. Đặc biệt là do giá vàng thế giới tăng mạnh từ 1527,5 USD/ounce lên 1993,9 USD/ounce trong năm 2022. Ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, sự suy thoái kinh tế toàn cầu, sự bùng nổ của chiến tranh thương mại và xung đột địa chính trị, sự bơm tiền của các ngân hàng trung ương, sự tăng cầu của các nhà đầu tư tìm kiếm sự an toàn, v.v., đã góp phần thúc đẩy giá vàng trong nước tăng mạnh.

Kết luận

Qua bài viết, các bạn có thể thấy rằng giá vàng chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố. Không có một yếu tố nào là duy nhất và quyết định hoàn toàn giá vàng. Giá vàng phụ thuộc vào nhiều yếu tố cả trong nước và quốc tế, vĩ mô và vi mô, cung và cầu, cũng như lý trí và cảm xúc của những người tham gia thị trường. Do đó, để dự báo và phân tích giá vàng, cần có một cách tiếp cận toàn diện và đa chiều, cân nhắc đến tất cả các yếu tố có liên quan để có thể đưa ra quyết định mua bán vàng một cách hợp lý và chính xác.